Πέμπτη 27 Ιανουαρίου 2011

Τελος καλο;

Κι οι απεργοί πείνας δέχθηκαν να μεταφερθούν σε άλλο κτήριο, το κύρος της Νομικής διασώθηκε και το μεγάλο κακό αποφεύχθηκε; Μάλλον, διότι οι απεργοί μεν δέχθηκα, το δε «άλλο κτήριο» δεν φαίνεται να συμφωνεί . Όμως το πρόβλημα δεν αντιμετωπίστηκε. Τι θα συμβεί από δω και πέρα; Τι θα γίνει με όλους αυτούς τους ανθρώπους που δηλώνουν αποφασισμένοι να συνεχίσουν την απεργία πείνας; Τι θα γίνει αν τους ακολουθήσουν κι άλλοι αιτούντες άσυλο; Εκατοντάδες; Χιλιάδες, ίσως;- όλους αυτούς τους ανθρώπους που η παρελθούσα κυβέρνηση σκοπίμως ή εκ παραδρομής τους εγκατέλειπε στα νύχια των εργοδοτών για τη γνωστή φτηνή και βρώμικη εργασία; Πότε θα αρχίσουν να εξετάζονται τα αιτήματα ασύλου; Τι θα γίνει με τους ανθρώπους που εξαιτίας της ολιγωρίας του κράτους έχουν πλέον ενσωματωθεί στη χώρα και διαμορφώσει τις ζωές τους αναμένοντας επί χρόνια την απάντηση στο αίτημα ασύλου; (καταχρηστικό ή μη, δεν έχει πλέον καμία σημασία). Δεν έχω απαντήσεις. Τα ερωτήματα θέτω. Ερωτήματα όμως που αν δεν απαντηθούν άμεσα, η Πολιτεία θα συνεχίσει να εκβιάζεται και η κοινωνία να πολώνεται.

(Απεργία λογικής)

Το ιστορικό των απεργιών πείνας των αιτούντων άσυλο ξεκίνα κάπου στα τέλη Αυγούστου, έξω από τα γραφεία της Ύπατης Αρμοστείας για τους Πρόσφυγες, όταν δύο εκ των Ιρανών απεργών πείνας είχαν ήδη συμπληρώσει τη 36η ημέρα και μαζί τους άλλοι πέντε ή έξι περί τις 14-17 ημέρες. Καθ’ όλο το διάστημα της απεργίας ο εκ της Πολιτείας αντίλογος ήταν ότι η νομοπαρασκευαστική για το πολιτικό άσυλο είναι σε εξέλιξη και θα έπρεπε να περιμένουν. Οι μέρες όμως κυλούσαν και η ζωή των απεργών πείνας κινδύνευε. Έτσι, αποφασίστηκε ύστερα από τρεις ημέρες επώδυνων διαπραγματεύσεων να ικανοποιηθούν τα αιτήματά τους, τα οποία δεν ήταν άλλα από το εξής ένα: να εξεταστούν άμεσα τα αιτήματα ασύλου τους (τα οποία εκκρεμούσαν από τρία έως και πέντε χρόνια). Όχι μόνο η σωματική αλλά και η ψυχική τους υγεία ήταν κλονισμένη και δεν υπήρχε άλλη δυνατότητα διαπραγμάτευσης. Πράγματι, εκεί, μέσα στο κατακαλόκαιρο ενεργοποιήθηκε η επιτροπή ασύλου του παρελθόντος πια Προεδρικού Διατάγματος και εξετάστηκαν οι αιτούντες. Η επιτροπή απεφάνθη στο μικρότερο δυνατό χρονικό διάστημα. Ενδεικτικό του μη εκβιασμού τους ήταν η άρνησή τους να παραλάβουν το πολιτικό άσυλο (που η επιτροπή έκρινε πως δικαίως έπρεπε να τους δοθεί), να λύσουν την απεργία και να διακομισθούν σε νοσοκομείο.

Ένας από τους Ιρανούς μάλιστα που βρίσκονταν στην πιο κρίσιμη κατάσταση έλεγε« στη χώρα μου απλώς θα με φυλακίζανε, εδώ, όμως, στη δημοκρατική Ευρώπη, έφτασα στο σημείο να χάσω τη ζωή μου για να μου αναγνωρίσουν το δικαίωμα να ζήσω … τώρα δεν το θέλω πια το άσυλο, θέλω να πεθάνω.. ντρέπομαι… » λίγο πριν αποσυρθεί για πάντα … κι ήταν η Εκκλησία της Ελλάδος που βοήθησε ώστε να επανακτήσει την πίστη του στη ζωή και να λύσει την απεργία.

Έκτοτε περάσανε αρκετοί μήνες και διάφορες απεργίες πείνας λάμβαναν χώρα στα πέριξ. Κι όλες αντιμετωπίζονταν με πανομοιότυπο τρόπο, με έκτακτες επιτροπές, καθώς η νομοπαρασκευαστική επιτροπή για το πολιτικό άσυλο και οι λοιπές διαδικασίες είχαν και δικαίως ίσως το δικό τους ρυθμό. Κι οι μόνοι που ασχολούνταν με το ζήτημα ήταν η αστυνομία – με τις ελάχιστες δυνατότητες που εκ του χαρτοφυλακίου διαθέτει: να τρέχει πίσω από το πρόβλημα.

Κι η μέρα που πολύ αναμέναμε έφτασε: υπεγράφη το Προεδρικό Διάταγμα για την εξέταση των (45.000) αιτημάτων ασύλου. Υπεγράφη μεν αλλά μήτε εφαρμόστηκε (ακόμα), μηδέ «επικοινωνήθηκε». Και για το πρώτο υπάρχει ίσως εξήγηση καθώς δεν είναι εύκολο να οργανωθούν και να στελεχωθούν καταλλήλως οι υπηρεσίες, και μάλιστα την παρούσα περίοδο ενός νομοθετικού «οργασμού», εκ των πραγμάτων αναγκαίου. Το δεύτερο όμως ανήκει στα κυβερνητικά παράδοξα, αντίστοιχο του οποίου ήταν και η μη επαρκής ενημέρωση για τη δυνατότητα άσκησης εκλογικών δικαιωμάτων των αλλοδαπών στις δημοτικές εκλογές, με αποτέλεσμα ελάχιστοι να είναι αυτοί που ενημερώθηκαν και εν τέλει άσκησαν το εκλογικό τους δικαίωμα.

Ομοίως, την περασμένη εβδομάδα ψηφίστηκε και ένας ακόμα νόμος- για τη σύσταση της ανεξάρτητης Υπηρεσίας Ασύλου, τα Κέντρα Πρώτης Υποδοχής και την κάρτα της υπό ανοχής διαμονής. Και ομοίως, δεν «επικοινωνήθηκε». Πρόκειται για ένα διόλου ελληνικό πολιτικό φαινόμενο, δεδομένου ότι οι κυβερνήσεις μας συνήθως τάζουν και ουδέποτε πράττουν. Στην προκειμένη περίπτωση όμως συνέβη ακριβώς το αντίθετο. Ενώ στη Βουλή ψηφίζονταν ιστορικής σημασίας νόμοι για το μεταναστευτικό/ προσφυγικό, εκτός Βουλής ουδείς το γνώριζε. Και μάλιστα την περίοδο που συνέβαιναν όλα αυτά, στην επικαιρότητα δέσποζε η συζήτηση για τους φράχτες, τα πλωτά κελιά και τις πλαστικές σφαίρες, η οποία ρητορική φυσικά και φέρει μια κάποια ευθύνη για την κατάσταση στη Νομική σήμερα. - Δεν θυμάμαι να είδα κανένα πρωτοσέλιδο για τη νομοθετική επανάσταση στο ζήτημα του πολιτικού ασύλου. Δεν αντιλήφθηκα καμία εκπομπή για την εξέχουσας σημασίας δημιουργία των κέντρων υποδοχής.

Και κάπως έτσι φτάσαμε στην περίφημη απεργία πείνας των τριακοσίων. Την εβδομάδα μάλιστα που το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καταδίκασε το Βέλγιο για την επιστροφή αιτούντα άσυλο στην Ελλάδα στο πλαίσιο του Κανονισμού Δουβλίνο ΙΙ και στην πραγματικότητα σήμανε την de jure κατάρρευση του Κανονισμού αυτού.

Η δε επικρατούσα δημόσια συζήτηση των ΜΜΕ είναι κατά το σύνηθες εκτός θέματος:
Είναι ή δεν είναι υποκινούμενη η απεργία; - προφανώς και είναι, και μάλιστα με περισσή α-νοησία και αναλγησία καθώς όχι μόνο δεν αντιλήφθηκαν την παγίδα του πανεπιστημιακού ασύλου… αλλά μήτε την, έστω ακούσια, συμμετοχή τους στην εκμετάλλευση του μετανάστη… όμως … αυτό είναι το θέμα μας;
Να γίνει ή να μην γίνει άρση του πανεπιστημιακού ασύλου; - η άρση του πανεπιστημιακού άσυλου για τη σύλληψη των αιτούντων άσυλο και ως εκπεφρασμένη πρόταση είναι ακατάληπτη. Εάν το Πανεπιστημιακό άσυλο στην ιστορία της Μεταπολίτευσης απέκτησε ποτέ χρηστική αξία είναι οπωσδήποτε τώρα.
Συμφωνεί η ΠΑΣΠ και διαφωνεί η ΔΑΠ ή μήπως το αντίθετο; - άνευ σχολιασμού.

Και παραλλήλως, οι Υπουργοί να συνεδριάζουν με τον Πρωθυπουργό (ωσάν να είναι ποτέ δυνατόν αυτά τα θέματα να αντιμετωπιστούν σε επίπεδο Υπουργών δίχως διαμεσολαβητές και εμπειρογνώμονες), οι Πρυτανικές Αρχές να διαπληκτίζονται με την Αστυνομία, το ΚΚΕ με το ΣΥΡΙΖΑ, το ΛΑΟΣ με τη ΝΔ, η ΠΑΣΠ με τη ΔΑΠ, κοκ. Κι η απόφαση ελήφθη: να συνεχιστεί η απεργία πείνας αλλά σε άλλο χώρο, …λες και το μοναδικό ζήτημα που ετέθη είναι ο χώρος που θα πεθάνουν κι όχι η καθεαυτό κραυγή.

Κι εν τω μεταξύ οι πολίτες της Αθήνας αδυνατώντας να αντιληφθούν το λόγο που προκαλεί τόση αναστάτωση η «κατάληψη» της Νομικής από 300 αιτούντες άσυλο ενώ είναι αποδεκτή η εγκατάλειψη του ιστορικού κτηρίου εντός του οποίου κάθε βράδυ βρίσκουν κατάλυμα (γηγενείς) άστεγες ψυχές,… εγκαταλείπουν επίσης μνήμη, λογική και εαυτό στην αγκαλιά του ΛΑΟΣ και της Χρυσής Αυγής … σε σημείο μάλιστα που κάποιοι να αναρωτιούνται σχολιάζοντας το χιτλερικό χαιρετισμό στο δημοτικό συμβούλιο: «και τι μας νοιάζει πως χαιρετά ο καθένας;» … κι ο εκφασισμός καλά κρατεί…

Κι όλα αυτά θα μπορούσαν, και μπορούν ακόμη, να αντιμετωπιστούν με έναν απλό τρόπο: με την επίσημη ενημέρωση της Πολιτείας για το έργο και τις προθέσεις της, μέσω διαμεσολαβητών φυσικά.Εκτός κι αν δεν σκοπεύει να εφαρμόσει τα όσα νομοθέτησε.

***

Κι οι απεργοί πείνας δέχθηκαν να μεταφερθούν σε άλλο κτήριο, το κύρος της Νομικής διασώθηκε και το μεγάλο κακό αποφεύχθηκε; Μάλλον, διότι οι απεργοί μεν δέχθηκα, το δε «άλλο κτήριο» δεν φαίνεται να συμφωνεί . Όμως το πρόβλημα δεν αντιμετωπίστηκε. Τι θα συμβεί από δω και πέρα; Τι θα γίνει με όλους αυτούς τους ανθρώπους που δηλώνουν αποφασισμένοι να συνεχίσουν την απεργία πείνας; Τι θα γίνει αν τους ακολουθήσουν κι άλλοι αιτούντες άσυλο; Εκατοντάδες; Χιλιάδες, ίσως;- όλους αυτούς τους ανθρώπους που η παρελθούσα κυβέρνηση σκοπίμως ή εκ παραδρομής τους εγκατέλειπε στα νύχια των εργοδοτών για τη γνωστή φτηνή και βρώμικη εργασία; Πότε θα αρχίσουν να εξετάζονται τα αιτήματα ασύλου; Τι θα γίνει με τους ανθρώπους που εξαιτίας της ολιγωρίας του κράτους έχουν πλέον ενσωματωθεί στη χώρα και διαμορφώσει τις ζωές τους αναμένοντας επί χρόνια την απάντηση στο αίτημα ασύλου; (καταχρηστικό ή μη, δεν έχει πλέον καμία σημασία). Δεν έχω απαντήσεις. Τα ερωτήματα θέτω. Ερωτήματα όμως που αν δεν απαντηθούν άμεσα, η Πολιτεία θα συνεχίσει να εκβιάζεται και η κοινωνία να πολώνεται.

Τετάρτη 5 Ιανουαρίου 2011

Φράχτες και πέργκολες στον Έβρο

Θέλετε φράχτες; Θέλετε τάφρους; Θέλετε τείχη; Δεκτό. Θέλετε να αντιμετωπίσουμε το ζήτημα της μη νόμιμης μετανάστευσης; Ε, τότε είμαστε σε λάθος δρόμο.

***

Αν σταθούμε στην ορολογία που συνοδεύει τη σύγχρονη μετανάστευση, αυτό το νέο είδος μετανάστευσης που δεν είναι μήτε ακριβώς οικονομικοί μετανάστες μηδέ συμβατικοί πρόσφυγες, όπως τους ορίζει η Συνθήκη της Γενεύης, αλλά ανήκουν σε μια ενδιάμεση κατηγορία («εξαναγκασμένη μετανάστευση») που στην πλειονότητά της αφορά ανθρώπους που χρήζουν διεθνούς προστασίας, μπορούμε εύκολα να αντιληφθούμε ότι σχετίζεται με το νερό: influx, wave, flow, κι αυτό δεν είναι διόλου τυχαίο Τη σύγχρονη μετανάστευση δεν την σταματάς μήτε με τείχη μήτε με φράχτες, όπως και το νερό εξάλλου. Μπορείς μοναχά να της αλλάξεις πορεία. Ωστόσο, όσο περισσότερο την εμποδίζεις τόσο θα τρυπώνει από αλλά σημεία, και όσο πιο κρυφά τα σημεία τόσο μεγαλύτερη η ζημιά, όπως και με το νερό εξάλλου.


Δεν υπάρχει θεωρητικός της σύγχρονης μετανάστευσης που να μην εκτιμά ότι τα αίτια της παράνομης μετανάστευσης δεν είναι άλλα από την ανυπαρξία διαδικασιών νόμιμης μετανάστευσης Είναι οι περίφημες «unintended consequences» (λανθάνουσες συνέπειες) του Merton, «οι απρόβλεπτες συνέπειες σκόπιμων πράξεων». Όταν, δηλαδή, το κράτος θέλοντας να περιορίσει τη μετανάστευση υψώνει τείχη αδιαπέραστα, φυσικά ή νομικά, αλλά στην πραγματικότητα το μόνο που κατορθώνει θα είναι να ενισχύσει τη λάθρα μετανάστευση και την κερδοσκοπία των λαθροδιακινητών. Θέλετε να πατάξετε τους λαθροδιακινητές; Ένας είναι ο τρόπος: ορίστε νόμιμους τρόπους εισδοχής μεταναστών.


Ο περίφημος φράχτης, λοιπόν, τί θα κάνει; Απολύτως τίποτα, όσον αφορά στους αλλοδαπούς Απλώς θα περνάνε από παραδίπλα ή από το Αιγαίο, όπως έκαναν όλα τα χρόνια. Διότι, προφανώς, και τη ροή δεν τη μετατόπισε η Frontex αλλά το market. Οταν το κόμιστρο έφτασε τα 2000-3000 ευρώ από Τουρκία σε Μυτιλήνη ή Σάμο, μια άλλη ομάδα στα επάνω σύνορα έριξε τις τιμές στα 300 ευρώ. Και σε αυτό οφείλεται το ότι πέραν της γεωγραφικής μετατόπισης παρατηρείται και μια ποιοτική αλλαγή: οι πιο φτωχοί, οι πιο ευάλωτοι, οι πιο δυστυχισμένοι … επιλέγουν τον Έβρο. Με τον φράχτη, απλώς ενδέχεται να αυξηθούν λίγο τα κόμιστρα και ίσως … και τα πτώματα.

Όμως, το ζήτημα δεν είναι ο αλλοδαπός. Στην πραγματικότητα, καθόλου δεν θα τον επηρεάσει. Αυτός ο φράχτης και ο περί αυτού λόγος επηρεάζει εμάς: το κράτος και τους πολίτες. Οσον αφορά τους πολίτες, όλη αυτή η ρητορική κάνει τον πολίτη να αισθάνεται απειλούμενος, ότι τίθεται θέμα εισβολής- ριζοσπαστικοποιείται, πολώνεται και αποπροσανατολίζεται. Αυτό επιθυμούμε; Να τρομάξουμε και να φασιστοποιήσουμε κι άλλο μια κοινωνία που βάλλεται από τα οικονομικά μέτρα και, συνεπώς, είναι έτοιμη να στρέψει τα βέλη της προς το πιο αδύναμο; Αυτό θέλει, άραγε, η σημερινή κυβέρνηση;


Οσον αφορά στο κράτος, βάλλεται από τον φράχτη γα τον εξής λόγο. Τη χρονιά που πέρασε, έγιναν γιγάντιες προσπάθειες για να αλλάξει το κλίμα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή έναντι της Ελλάδας. Οταν όλοι κατηγορούσαν την Ελλάδα για τις απαράδεκτες συνθήκες κράτησης, το επαίσχυντα χαμηλό ποσοστό απόδοσης πολιτικού ασύλου, την ανυπαρξία μεταναστευτικής πολιτικής, και το αίτημα της Ελλάδας για αναθεώρηση του κανονισμού Δουβλίνο ΙΙ μόνο γέλιο προκαλούσε. Υποκριτικό γέλιο; Φυσικά. Αλλά είχαν σθεναρά επιχειρήματα, ενώ η Ελλάδα ένοχα κατέβαζε τα μάτια. Έλεγαν… σταματήστε να βασανίζετε ανθρώπους και μετά τα λέμε. Και, πράγματι, μέσα σε περιορισμένο χρονικό διάστημα, το κλίμα άρχισε να βελτιώνεται. Είδανε τις προσπάθειες, διάβασαν τα προσχέδια των νόμων, συναντήθηκαν με αρμόδιους φορείς και, κάπως έτσι, απέφυγε η Ελλάδα και την προσφυγή στο Δικαστήριο της ΕΕ. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά απέκτησε ισχυρούς συμμάχους- κράτη, διεθνείς οργανώσεις αλλά και την ίδια την Ευρωπαϊκή Επιτροπή έναντι των κρατών μελών που συνέχιζαν να μην επιθυμούν καμία αλλαγή του Δουβλίνο ΙΙ. Όταν ακόμα και ίδιος ο υπουργός της Γαλλίας, ο κ. Besson, στη συνάντηση του Σεπτεμβρίου στο Παρίσι -παρουσία εκπροσώπων κρατών -μελών και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής- τόνισε ότι η Ελλάδα αλλάζει και οφείλουμε να την στηρίξουμε καθώς αντιμετωπίζει το μεγαλύτερο πρόβλημα, και η Επίτροπος η κα. Malmström υπερθεμάτισε τονίζοντας την ανάγκη για αναθεώρηση του Δουβλίνου ΙΙ. Όλα αυτά, όμως, κινδυνεύουν να γκρεμιστούν με τη ρητορική περί φράχτη. Για άλλη μια φορά η Ελλάδα φαίνεται να μην εφαρμόζει όσα υποσχέθηκε και να πράττει κάτι άλλο Ο φράχτης κ. υπουργέ δεν συμπεριλαμβάνεται στο Εθνικό Σχέδιο για τη Διαχείριση των Μεταναστευτικών Ροών.


Στο Εθνικό Σχέδιο για τη Διαχείριση των Μεταναστευτικών Ροών της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, που χαιρετίστηκε από όλους, συμπεριλαμβάνεται ο νόμος για το άσυλο, τα Κέντρα Πρώτης Υποδοχής, τα ανθρώπινα Κέντρα Μακράς Κράτησης. Και τίθεται το ερώτημα… όταν υπάρχει αυτό το νομοσχέδιο που θα ψηφιστεί μέσα στην επόμενη εβδομάδα, μολονότι έχει καθυστερήσει τραγικά πολύ, όταν αυτό το νομοσχέδιο είναι προϊόν πολύμηνης μελέτης των καλύτερων που ασχολούνται με τη μετανάστευση- υπουργεία, θεσμικοί φορείς, ΜΚΟ, Διεθνείς οργανισμοί- γιατί δεν καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για την υλοποίηση του νόμου και αναλωνόμαστε σε πυροτεχνήματα με φράχτες, που είναι τοις πάσει γνωστό πως και χρήματα θα κοστίσουν και κανένα αποτέλεσμα δεν θα φέρουν; Το τόνισε εξάλλου και η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή


Το Κέντρο Πρώτης Υποδοχής στον Έβρο μπορούσε σε πιλοτική βάση να λειτουργεί από το Σεπτέμβρη και με αυτό τον τρόπο θα περιορίζονταν δραματικά οι ροές από τα σύνορα στο κέντρο της Αθήνας Εργασία καμία δεν έχει γίνει για την βελτίωση της Πέτρου Ράλλη μήτε για τα κρατητήρια του Αεροδρομίου. Ομοίως, καμία προετοιμασία δεν έχει γίνει για την κατασκευή Κέντρων Μακράς Κράτησης, που να συνάδουν με τις οδηγίες του CPT. Όσο δεν για το ΠΔ για τα εκκρεμή αιτήματα ασύλου …ακόμα αναμένεται η εφαρμογή του- το μαρτυρούν, άλλωστε, οι δεκάδες απεργοί πείνας από το Αφγανιστάν και το Ιράν. Και τα κονδύλια παραμένουν στα ταμεία, ανέπαφα.


Ο Έβρος χρειάζεται και φράχτες και έργα υποδομής, ώστε να μην πλημμυρίζουν κάθε χρόνο τα χωριά αυτής της πολύτιμης αν και ξεχασμένης περιοχής της Ελλάδας. Δεν χρειάζεται, όμως, αυτόν τον φράχτη.

Δευτέρα 3 Ιανουαρίου 2011

FACEBOOK- μια ψευδαίσθηση επαφής ή μια κραυγή επικοινωνίας;

Μέρες προσπαθώ να γράψω ένα κείμενο, να συγκεντρώσω τα συναισθήματα της χρονιάς που μόλις παρήλθε- να καταγράψω τους φόβους ώστε να του ξορκίσω και να θυμηθώ τις καλές στιγμές με την ελπίδα της αναπαραγωγής τους … Δεν τα καταφέρνω. Κι ενώ συνεχίζω να χάνω τις καθημερινές μάχες με τη λευκή σελίδα άξαφνα συνειδητοποίησα πως κάθε φορά που σχεδιάζω μια πρόταση την εγκαταλείπω ως πρόταση που συνιστά ζωτικό μέρος ενός ολοκληρωμένου κειμένου και άρα σκέψης, και τη μετατρέπω σε αυτόνομη πρόταση μιας ελλιπούς σκέψης που την «ποστάρω» στο Facebook. Και αυτό ακριβώς έκανα ασυνείδητα μόλις τώρα.

Και κάπως έτσι άρχισα να αναζητώ τι είναι αυτό το εργαλείο που εισέβαλε στη ζωή μας και τείνει να την ορίζει. Ποιοι είναι οι λόγοι που κι εγώ επιθυμώ αρκετές φορές της ημέρας να προστρέχω στη «σελίδα μου», να γράφω, να διαβάζω, και σε γενικές γραμμές να είμαι καλά με αυτή την ιδιαίτερη επαφή, και κάποιες φορές πολύ καλύτερα από ότι με τις «πραγματικές» επαφές. Και κάπως έτσι αποφάσισα να γράψω για αυτόν το νέο τρόπο επικοινωνίας, μήπως και τον αντιληφθώ. Σε τελική ανάλυση είναι και το σημαίνον χαρακτηριστικό της χρονιάς που πέρασε και κατά πως φαίνεται θα επηρεάσει τη νέα χρονιά… γιατί ας το παραδεχτούμε … όσοι χρησιμοποιούν το Facebook με κάποια συνέπεια, μικροί τε και μεγάλοι, ακόμα κι αν δεν το ομολογούν δημοσίως, η αλήθεια είναι ότι κάπου εκεί, στο βάθος των μύχιων σκέψεων τους αναρωτιούνται με τρόμο… « και τι θα γίνει αν ποτέ ο Mark Zuckerberg αποφασίσει κλείσει το Facebook?»

***

Ζήτησα από τους διαδικτυακούς μου φίλους να σχολιάσουν το Facebook και οι απαντήσεις που έλαβα είναι αρκετά ενδεικτικές.

Σχεδόν όλοι το χαρακτήρισαν ως το εναλλακτικό καφενείο αλλά και την αλάνα για τους νεαρούς μας φίλους. Πράγματι, διαμέσου του F/B μπορείς να είσαι σε επαφή και να μοιράζεσαι σκέψεις, ιδέες, χαρές και λύπες, αλλά και πληροφορίες με πλήθος ανθρώπων- γνωστών αλλά και άγνωστων, πραγματικών ή εικονικών. Κάποιοι επικριτές του μιλάνε για ψευδαίσθηση επικοινωνίας, συμπεριλαμβανομένου και εμού. Είναι όμως έτσι; Το F/B κατοπτρίζει την ανικανότητά μας να έχουμε πραγματικούς φίλους και σχέσεις ή μήπως συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο, μήπως δηλαδή τονίζει την πραγματική μας ανάγκη, μια ανάγκη που τείνει να γίνει κραυγή, για επικοινωνία, η οποία ολοένα και μειώνεται λόγω του τρόπου ζωής, της απόστασης και ενός μοντέλου κοινωνίας που καθόλου δεν θελήσαμε να έχουμε αλλά μας επιβλήθηκε, δίχως να νιώσουμε πως;

Άλλοι φίλοι το χαρακτήρισαν ως το πλέον διαδραστικό forum ιδεών. Στο F/B συναντάς δύο είδη forum: τα πραγματικά και τα πλασματικά. Το πρώτο είδος αφορά τους «ιδιοκτήτες» σελίδας που επιλέγουν να έχουν ει δυνατόν περισσότερους φίλους και με τα post τους προκαλούν συζητήσεις στις οποίες συμμετέχει μεγάλος αριθμός συνομιλητών. Στο δεύτερο είδος, αυτό που αποκαλώ πλασματικό, ο «ιδιοκτήτης» της σελίδας είναι συνήθως κάποιος πολιτικός που χρησιμοποιεί την πλατφόρμα για να είναι κοντά στην «κοινωνία των πολιτών». Στην περίπτωση όμως αυτή, αν και δεν το παραδέχονται ποτέ, ο «χειριστής» της σελίδας δεν είναι ο ίδιος ο πολιτικός αλλά κάποιος άλλος, ενδεχομένως και έμμισθος, είναι ο λεγόμενος administrator. Φυσικά, οι φίλοι της σελίδας του πολιτικού το γνωρίζουν, αλλά αυτό δεν τους πτοεί ώστε να συμμετέχουν στις συζητήσεις και αυτό σημαίνει πολλά. Το Facebook και ως Forum, πραγματικό ή πλασματικό, για άλλη μια φορά καταδεικνύει με τον πιο εύγλωττο τρόπο την ανάγκη των ανθρώπων για συμμετοχή στα κοινά- να μιλήσουν, να συμμετέχουν, να επηρεάσουν. Και καθώς όλα τα συμβατά μέσα επικοινωνίας με την εξουσία (κόμματα, συνδικάτα, ΜΜΕ) έχουν φραγμένες τις εισόδους και η περίφημη διαδραστικότητα είναι μόνο κατ’ όνομα, το F/B μοιάζει πολύ πιο χρηστικό και συνήθως είναι. Βέβαια η ανάγκη για διάλογο δεν συνεπάγεται αυτομάτως με την ικανότητα διαλόγου … και αυτό είναι μια από τις εξαιρετικά ορατές παθογένειες στο F/B. Δυστυχώς ολοένα και λιγότερο μπορούμε να διατηρήσουμε μια συζήτηση εντός θέματος, να ακούσουμε και να απαντήσουμε στο συγκεκριμένο λόγο. Το θετικό βέβαια είναι ότι ενώ το πρόβλημα των παράλληλων μονολόγων δεν δημιουργήθηκε τα τελευταία χρόνια, εντούτοις με το F/B τίθεται ως ζήτημα. Κι όπως λένε , όταν μπορέσεις να αρθρώσεις το πρόβλημα … είσαι πολύ κοντά στη αντιμετώπισή του.

Ένα επίσης σημαντικό χαρακτηριστικό του F/B είναι ότι συνιστά ένα ιδιότυπο club το οποίο προστατεύει τα μέλη του. Διόλου λίγες φορές ο χώρος αυτός προσέφερε το δίχτυ ασφαλείας ή έστω μια ψυχολογική υποστήριξη σε πρόσωπα που είχαν να αντιμετωπίσουν την (άδικη) κατακραυγή των συμβατών ΜΜΕ αλλά και των ψηφιακών (blogs). Τα δε blogs, κυρίως τα δημοφιλή, δυστυχώς χρησιμοποιούνται ολοένα και περισσότερο από οργανωμένες ομάδες συμφερόντων που επιδίδονται στη λασπολογία αλλά, φευ, δεν μπορούν να ξεπεράσουν τη δύναμη του F/B γιατί ακριβώς το τελευταίο προϋποθέτει συνεχή παρουσία και επικοινωνία.

Από κει μια πέρα, φίλοι τόνισαν διάφορα προβλήματα που έχει το F/B αλλά και που δημιουργεί όπως το ζήτημα των ψευτοπροφίλ, καθώς διάφοροι συμμετέχουν σε συζητήσεις συνειδητά για να τις διασπούν. Ενίοτε αυτό έχει τη μορφή κανονικής επίθεσης αλλά και αντεπίθεσης … το περίφημο stroll !

Ένα άλλο θέμα είναι η έμμεση χειραγώγηση τω χρηστών. Ο χρήστης του F/B επιθυμώντας να αποκτήσει περισσότερους φίλους στη σελίδα του ή να εισπράξει τα εύσημα (like ή LoL) συχνά θα μπει στον πειρασμό να γράψει κάτι που θα ικανοποιεί ή θα προκαλεί πολλούς. Σε κάθε περίπτωση, στο F/B δεν συναντάς παρά συμπεριφορές που ενυπάρχουν και στην «κανονική» ζωή, με τη μόνη διαφορά ότι στο F/B είναι περισσότερο εύγλωττες, έντονες και συμπυκνωμένες.

Κατά τη γνώμη μου, ένα είναι το βασικό μήνυμα που στέλνει το Facebook: την ανάγκη για επικοινωνία, την ανάγκη για συμμετοχή σε μια παρέα, σε ένα κόμμα, σε ένα πολιτικό σύστημα. Κι αυτή την κραυγή εάν δεν τη λάβουν υπόψη τα συμβατά μέσα διαδραστικότητας- τα κόμματα, οι εφημερίδες, τα πολιτικά πρόσωπα… δεν θα καταφέρουν ποτέ να συγχρονιστούν με τις απαιτήσεις της εποχής. Θα περιθωριοποιηθούν και το χάσμα μεταξύ πολιτών και συντεταγμένης πολιτείας απλώς θα μεγαλώνει επικινδύνως.

Νέο χρονιά και το F/B στέλνει αυτό το μήνυμα ως κατευόδιο… πως παρά τις συστηματικές προσπάθειες, όχι ακόμα δεν έχουμε αλλοτριωθεί, όχι ακόμα δεν έχουμε συνηθίσει τη σιωπή μήτε δεχόμαστε να αποφασίζουν άλλοι για εμάς… είμαστε ακόμα παρόντες και ενεργοί.

Καλή χρονιά!