Θα μπορούσαν να ήταν διασκεδαστικές οι
λογοτεχνικές αναφορές του κ. Τσίπρα, δεδομένης της ολοφάνερης άγνοιας περί του
τι επικαλείται, αν δεν άγγιζαν συχνά τα όρια της ύβρεως. Μια τελευταία τέτοια
αναφορά είναι η καταληκτική φράση της ομιλίας του στην ΚΟ του Συριζα
(8.11.2017) όπου δήλωσε γεμάτος χαρά και με ένα πελώριο χαμόγελο πως είναι
«αθεράπευτα αισιόδοξος»: «Σήμερα, περισσότερο από χθες, περισσότερο από ποτέ,
περισσότερο από κάθε άλλη φορά, δηλώνω αθεράπευτα αισιόδοξος. Θα τα
καταφέρουμε» είπε και ξέσπασαν σε ένθερμα χειροκροτήματα οι βουλευτές/οπαδοί
του.
Δυο τινά υπάρχουν: Είτε οι λογογράφοι του κ
Τσίπρα αγνοούν το βαθύτερο περιεχόμενο των φράσεων που χρησιμοποιούν, είτε δεν
τα αγνοούν και είναι επικίνδυνα κυνικοί.
Η φράση «αθεράπευτα αισιόδοξος» που με τόση
χαρά χρησιμοποίησε ο πρωθυπουργός,
προέρχεται από το αριστούργημα του Guenassia, «Η λέσχη των αθεράπευτα
αισιόδοξων». Η λέσχη αυτή, μια σκακιστική λέσχη, ή αλλιώς το «κίτρινο δωμάτιο»
βρίσκεται στο εσωτερικό ενός καφέ στο Παρίσι, το «Balto», πίσω από μια
κουρτίνα. Οι ήρωες του μυθιστορήματος και οι μόνοι που έχουν πρόσβαση στη λέσχη,
που οι ίδιοι την έχουν ονομάσει «λέσχη των αθεράπευτα αισιόδοξων», είναι
πρόσφυγες, οι περισσότεροι από τις χώρες του τότε σοβιετικού μπλοκ. Άνθρωποι με
καλή ζωή στην πατρίδα τους (ανώτατοι αξιωματούχοι, επιστήμονες κοκ ) που
αναγκάστηκαν να την εγκαταλείψουν, να εγκαταλείψουν την οικογένεια τους και αγαπημένους φίλους,
να αναθεωρήσουν τα πιστεύω τους, για να μπορέσουν απλά να σώσουν τη ζωή τους
από τις σταλινικού τύπου εκκαθαρίσεις
και να επιβιώσουν σε άθλιες
συνθήκες σε προάστια του Παρισιού, ζώντας κρυμμένοι από τον ίδιο τους τον
εαυτό. «Ήταν φαντάσματα, παρίες, χωρίς
χρήματα, με πτυχία που δεν αναγνωρίζονταν. Μιλούσαν ελάχιστα για το παρελθόν.
Είχαν απαρνηθεί άνετα σπίτια και υψηλές θέσεις», περιγράφει ο συγγραφέας.
Ένας από τους ήρωες του βιβλίου και θαμώνας της
λέσχης είναι ο Σάσα, ένας άλλος είναι ο Ιγκόρ. Ο Σάσα, ένας πρώην αξιωματούχος
του καθεστώτος, αυτοκτονεί μέσα στο
κίτρινο δωμάτιο, στη λέσχη των αθεράπευτα αισιόδοξων, δίχως να έχει αποκαλύψει
το μεγάλο του μυστικό, εξαιτίας του οποίου λίγες ώρες πριν την αυτοκτονία του
είχε δεχθεί σωματική επίθεση από τον Ιγκόρ. Το «μεγάλο μυστικό» που αποκαλύπτει
ο Σάσα με επιστολή που έχει ταχυδρομήσει στον Μισέλ, τον νεαρό του φίλο που «δεν έζησε τις δικές μας φρικαλεότητες»
πριν την αυτοκτονία του, («Μισέλ, όταν θα
διαβάζεις αυτό το γράμμα, θα έχω βρει επιτέλους γαλήνη..» ) δεν είναι παρά
μία ακόμα ανθρώπινη ιστορία από τα θύματα των εγκλημάτων του σταλινισμού. Μια από τις χιλιάδες όμοιες
τραγικές ιστορίες από την περίοδο του μεγάλου τρόμου. Τότε που σε μία νύχτα ο
«σύντροφος» της οκτωβριανής επανάστασης και αξιωματούχος του καθεστώτος
ονοματιζόταν «εχθρός του καθεστώτος» και εκκαθαριζόταν με συνοπτικές
διαδικασίες ή αν ήταν τυχερός, προλάβαινε να φυγαδευτεί και να ζήσει μια ζωή
δίχως όνομα σε κάποια άλλη χώρα. «Το’
σκασα σαν κλέφτης. Πίστευα ότι ο αποχωρισμός θα ‘ταν λιγότερο επώδυνος αν
έφευγα βιαστικά. Χρειάστηκε να επιστρατεύσω όλη μου τη δύναμη για να το κάνω. Ο
πόνος με παρέλυσε αργότερα, όταν ήμουν ασφαλής. Διαλύθηκα. Δεν έλαβα ποτέ νέα
τους. (...) Καθένας στον τάφο του, αλλά ζωντανός» γράφει ο Σάσα.
«Διέπραξα
τόσα εγκλήματα και υπήρξα συνεργός σε τόσα άλλα, ώστε δεν αξίζω καμία
μεγαλοψυχία» εξομολογείται στην επιστολή του, και
συνεχίζει: «Για χρόνια τους υπηρετούσα
πιστά, πεπεισμένος ότι είχαν δίκιο, ότι έπρεπε να εξοντώσουμε με κάθε τρόπο
τους εχθρούς μας». Ενώ παρακάτω επικαλείται μια φράση του Γκόργκι προς τον
Ρομαίν Ρολάν, «κανένας λαός του 20ου
αιώνα δεν ‘‘εξαπατήθηκε’’» για να
συμπληρώσει: «Το να ισχυρίζεσαι
ότι ‘‘δεν ξέραμε’’, είναι ένα καθησυχαστικό, συλλογικό ψεύδος». Κλείνει την
επιστολή του λέγοντας «Τούτη την ώρα που
φεύγω, αναρωτιέμαι αν θα ήταν καλύτερα να μείνω, για να καταθέσω. Νομίζω ότι θα
σταματήσω εδώ».
«Παλιοϊστορία» όπως θα πει ένας άλλος πρόσφυγας και θαμώνας της λέσχης όταν μαθαίνει
το «μεγάλο μυστικό».
Αυτό είναι το πνεύμα της «λέσχης των αθεράπευτα
αισιόδοξων» και ουδεμία σχέση έχει με την πολιτικάντικη ψευδο-αισιοδοξία ενός
πρωθυπουργού που πιστεύει πως είναι η μετενσάρκωση του «πατερούλη» και
προσπαθεί να πείσει πως η χώρα πάει περίφημα μετερχόμενος κάθε αθέμιτο τρόπο
για να επιβληθεί, κι όποτε αποκαλύπτεται επικαλείται «αυταπάτη». Αφορά τα
θύματα των ολοκληρωτικών καθεστώτων του 20ου αιώνα, τα τραγικά θύματα της
μεγάλης «αυταπάτης».
Είναι προφανές ότι ο κ. Τσίπρας ιδέα δεν είχε
στο τι αναφερόταν με τη φράση «αθεράπευτα αισιόδοξος». Η άγνοια όμως τιμωρεί,
και οπωσδήποτε η άγνοια της Ιστορίας.
Αντί για επίλογο, αφιερώνω στον κ. πρωθυπουργό
το αγαπημένο ανέκδοτο μεταξύ των θαμώνων της λέσχης των αθεράπευτα αισιόδοξων
που τους έκανε να γελάνε σα να το ακούγανε πρώτη φορά, μήπως και καταλάβει κάτι
για τη σχέση του με τους οπαδούς του. Είναι αυτό με τον Στάλιν και τον
ήλιο: Ένα ηλιόλουστο πρωινό, ο Στάλιν ξυπνάει και κοιτάει τον ήλιο και του
λέει: «Ήλιε, πες μου, ποιος είναι ο πιο
ωραίος, ο πιο έξυπνος και ο πιο δυνατός άνδρας στον κόσμο;». Αμέσως ο ήλιος του
απαντά: «Εσύ, ω Στάλιν, φως της οικουμένης!» Το μεσημέρι ο Στάλιν ξαναρωτά:
«Πες μου, Ήλιε, ποιος είναι ο πιο υπέροχος, ο πιο ευφυής, ο εξοχότερος άνδρας
όλων των εποχών;» Ο ήλιος επιβεβαιώνει: «Εσύ, ω τρισμέγιστε Στάλιν». Προτού
δειπνήσει, ο Στάλιν δεν αντέχει να μη ρωτήσει τον Ήλιο ποιος είναι ο καλύτερος
κομμουνιστής στον κόσμο. Ο ήλιος του απαντά: «Είσαι άρρωστος Στάλιν, ψυχοπαθής
και παράφρονας. Σ’ έχω χεσμένο! Τώρα είμαι στη Δύση!»
* Το άρθρο δημοσιεύεται, εδώ: http://www.capital.gr/me-apopsi/3252929/o-atherapeutos-k-tsipras
